Je mobiele telefoon checkt automatisch je koelkast. Alle bestellingen komen aan huis. Ga je naar de winkel? Dan is het voor iets wat je wilt proeven, ruiken of aanraken. Toekomstmuziek? Volgens Frank Quix (48) kan het binnen vijf jaar al zover zijn. Hij houdt zich bezig met winkelgedrag nu en in de toekomst.
Gezien het jubileum hadden we graag 50 jaar vooruit gekeken naar de ontwikkelingen in onze branche. Maar als je het met Frank Quix hebt over winkeltrends op de ‘lange termijn’ dan heeft hij het over vijf jaar in plaats van vijftig. En ook dán klinkt het nog als toekomstmuziek.
Frank Quix: “Herken je dit? Je wilt spaghetti maken. Je haalt tomaten, saus, gehakt en waarschijnlijk zijn de uien op, dus ook extra uien. Je komt thuis: liggen er nog meer dan genoeg uien, maar het pak spaghetti is door een huisgenoot opgemaakt zonder het jou te zeggen. Straks kun je in de winkel je voorraad checken via je mobiele telefoon, zodat je geen uien koopt en de spaghetti niet vergeet. Hoe fijn is dat?”
Speciaalzaken in de supermarkt
Frank Quix is sinds 15 jaar algemeen directeur van adviesbureau Q&A. Daarnaast is hij docent aan de Universiteit van Amsterdam, faculteit Economie en Bedrijfskunde. Hij doceert Retail strategy en Retail marketing (Anton Dreesman leerstoel). Al met al is hij al actief in de retail vanaf 1994.
Met een scherp oog voor trends (‘mijn jongste van zes zal waarschijnlijk nooit een toetsenbord gebruiken’) en zijn ruime ervaring in de branche schetst hij een beeld van winkels met orderpikkers waar je afrekent met je mobieltje en waar je de (producten uit de) speciaalzaken terugvindt in de supermarkt. Centraal thema: online.
“Hoewel er al gigantisch veel veranderd is in de levensmiddelenbranche, is het online aandeel nog steeds relatief klein. Ik denk dat het heel groot gaat worden. Ook al heb je – zeker in de grote steden – binnen vijf minuten fietsen van je huis een supermarkt, het gemak van shoppen via de mobiel gaat het winnen.” Dit heeft grote gevolgen voor de speciaalzaken, de inrichting van de supermarkten en het werk van winkelmedewerkers.
Minder vierkante meters
Boodschappen doen in de toekomst gaat vooral mobiel en online. Dat komt doordat 60% van je aankopen niets meer of minder is dan het ‘aanvullen van voorraden’. Denk aan: broodbeleg, de melk, toiletartikelen. Frank Quix: “Ik ken maar weinig mensen die veel beleving, genot en plezier hebben om twee liter melk uit een schap te trekken. Die bestel je dus online. Het aantal vierkante meters hiervoor in de supermarkt wordt kleiner.”
“Wat zou jíj doen met die vierkante meters als je een ondernemer bent?”, vraagt hij zich hardop af. “Dan denk je al snel aan uitbreiding in de levensmiddelenhoek. Daar weet je immers het meeste van. Kun je een deel omvormen tot restaurant? Of een kookplek waar mensen door ervaren koks van hun pas gekochte ingrediënten meteen een maaltijd laten maken? (Horeca en retail groeien naar elkaar toe.) Breid je je visassortiment uit? Zoek je samenwerking met de speciaalzaak om de hoek?”
Voor speciaalzaken betekent dit dat de concurrentie van supermarkten groter wordt. De universitair docent verwacht daarom dat deze zaken het moeilijk gaan krijgen, samenwerking gaan zoeken of zelfs een plaatsje in de supermarkt gaan verwerven. Er zal nog een markt zijn voor kleine foodspeciaalzaken waar je veel kunt proeven, vermoedt hij. Supermarkten kunnen zich ondertussen vol concentreren op ‘echt’ vers, de authentieke beleving van het product. Het is niet langer inpakken en wegwezen, maar genieten in de ‘vers-oase’.
Online 2 offline
“Wat je in Nederland niet of nauwelijks ziet en wat in China het snelst groeiend is, is O2O: online to offline. Je bestelt je supermarktspullen online, die worden in de winkel bij je in de buurt klaargezet en dan bezorgt die winkel het bij je thuis. Dat is sneller en verser dan als je het uit een centraal distributiecentrum thuis geleverd krijgt, zoals nu vaak het geval is in Nederland.”
Om te voorkomen dat je in je lokale winkel vervolgens onder de voet gelopen wordt door orderpikkers (voor de online bestellingen), worden er lopende banden aangelegd. Jouw boodschappen worden verdeeld in verschillende orders. Elke afdeling heeft zijn eigen orderpikker die jouw deel van de bestelling op de band legt. Op een centrale plaats wordt het verpakt en verzonden. Gevolg: veel mensen in de winkel, maar geen chaos van zoekende mensen met karretjes. “En dat is toch een van de grootste irritaties in een winkel”, vindt Frank Quix.
Koelkast leeg? De telefoon bestelt bij
“De kassa is voltooid verleden tijd. Iedereen heeft immers zijn eigen kassa bij zich met de mobiele telefoon. Deze telefoon ‘praat’ met je koelkast en houdt voor jou in de gaten welke voorraden bij jouw thuis opraken. Dat gaat niet ineens. Dat is een proces van wennen.”
“Scan een week of 20 je boodschappen en zo’n app weet haarfijn hoe lang jij normaal gesproken doet over bijvoorbeeld een pak rijst. De eerste paar keer adviseert hij je wanneer het misschien verstandig is om rijst te kopen. En als je elke keer akkoord gaat, kun je er op een gegeven moment ook voor kiezen dat de app het automatisch voor je regelt. De techniek is er al, nu het gebruik nog.”
Kortom: je mobiele telefoon gaat je boodschappenlijst managen en jij hoeft alleen nog maar de deur te openen voor de bezorger.
